(1836-1904) Λόγιος και συγγραφέας που έγινε παγκόσμια γνωστός με το έργο του 'Πάπισσα Ιωάννα' που σατιρίζει και καυτηριάζει την εκκλησία του Μεσαίωνα. (Δείτε σχετικό λήμμα στο όνομα Ιωάννα).

Μέσα από αυτό του βιβλίο ο Ροΐδης ειρωνεύεται και σατιρίζει την ανηθικότητα και την υποκρισία του κλήρου που βυθισμένος στην αμαρτία και στην ακολασία δεν κάνει τίποτε άλλο παρά να καλοπερνά και να στηλιτεύει τα δήθεν ανομήματα και μικροαμαρτίες των καθημερινών ανθρώπων. Η εκκλησία αντέδρασε μανιασμένα με όλα τα μέσα και όλους τους τρόπους αποκηρύσσοντας το βιβλίο σαν σατανικό και κηρύττοντας σαν αφορισμένους τόσο το βιβλίο όσο και όσους τολμήσουν να το διαβάσουν. Δεν είναι ακόμη σίγουρο κατά πόσο αφορίστηκε και ο ίδιος ο Ροΐδης.

Σε απάντηση του προς εγκύκλιο της Ιεράς Συνόδου, ο Ροΐδης γράφει: «ο καιρός ίσως δεν είναι μακράν ότε θα είπωσι και οι Έλληνες: Δεν θέλομεν πλέον να ήμεθα Βυζαντινοί αλλά Χριστιανοί! και τότε άγιοι μου Πατέρες, όταν η ηώς αυτή και εφ’ ημάς ανατείλη, αν επιμένετε ακόμη θεωρούντες ως καταχθόνιον δαίμονα τον συγγραφέα της Ιωάννας, θέλετε αναγκασθή τουλάχιστον αντί Σατανά ονομάσετε αυτόν Εωσφόρον».

Ο καιρός ίσως δεν είναι μακριά όπου οι Έλληνες θα πουν: Δεν θέλουμε πλέον να είμαστε Βυζαντινοί αλλά Χριστιανοί! και τότε άγιοι μου Πατέρες, όταν ανατείλει και για μας αυτή η αυγή, αν εξακολουθείτε να θεωρείτε τον συγγραφέα της Ιωάννας σαν δαίμονα, θα αναγκασθείτε αντί Σατανά να τον ονομάσετε τουλάχιστο Εωσφόρο (σημείωση NNG Εωσφόρος = αυτός που φέρνει το φως).
Αξίζει να σημειωθεί ότι ενώ έγραφε στην καθαρεύουσα ήταν υπέρμαχος της δημοτικής.